Η προοπτική διαμεσολάβησης της Ινδίας στη Σύγκρουση Ρωσίας - Ουκρανίας. Συνέντευξη του Θράσου Ευτυχίδη στο The News Analytics Journal.

Με αφορμή την επίσκεψη του Ινδού Πρωθυπουργού Ναράντρα Μόντι στο Κίεβο, συνέντευξη στην ανταποκρίτρια του Ινδικού αγγλόφωνου περιοδικού The News Analytics Journal, Rovena Gerka, παραχώρησε ο Θράσος Ευτυχίδης 

Πώς θα αξιολογούσατε τη σημασία των επισκέψεων του πρωθυπουργού Μόντι τόσο στην Ουκρανία όσο και στη Ρωσία;

Για να μπορέσουμε να αξιολογήσουμε τη σημασία των επισκέψεων του Πρωθυπουργού Μόντι σε Ρωσία και Ουκρανία θα πρέπει να δούμε τις συγκεκριμένες επισκέψεις μέσα στο πλαίσιο που θέτουν οι εξελίξεις.

Ως γενική παρατήρηση θα έλεγα ότι, οποιαδήποτε κίνηση – προσπάθεια διαμεσολάβησης, ανεξάρτητα των λόγων για τους οποίους πραγματοποιείται αλλά και των παραγόμενων ή όχι αποτελεσμάτων αφήνει ένα θετικό αποτύπωμα που η κάθε πλευρά αξιοποιεί με το δικό της τρόπο.

H Ινδία λόγω κύρια των σχέσεων της με τη Μόσχα έχει δεχθεί πιέσεις να αναλάβει ένα διαμεσολαβητικό ρόλο που αν και η ίδια αρνείται, είναι υποχρεωμένη να ασκήσει λόγω του ειδικού της βάρους στην περιοχή αλλά και του αντίπαλου γι αυτήν δέους της Κίνας.

Η Ινδία αντιλαμβάνεται ότι η συνέχιση του πολέμου ενισχύει ακόμη περισσότερο τη στρατηγική σχέση Ρωσίας - Κίνας  και αυτό δε συμφέρει στους δικούς της μακροχρόνιους στρατηγικούς σχεδιασμούς.

Τι ρόλο παίζει η Ινδία στις διπλωματικές σχέσεις μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας;

Προς το παρόν δε θα μπορούσαμε να αναγνωρίσουμε κάποιον ειδικότερο ρόλο στις διπλωματικές σχέσεις των δύο χωρών. Η Ινδία έρχεται προς το παρόν διακριτικά να προστεθεί σε μια σειρά χωρών που λειτουργούν ως δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ των δύο εμπόλεμων χωρών. Φυσικά, λόγω μεγέθους δε θα μπορούσε να ασχοληθεί με δευτερεύοντα ζητήματα. Είναι λοιπόν ένας δίαυλος επικοινωνίας ως προς το κύριο ζητούμενο που είναι ο τερματισμός του πολέμου.

Η ίδια δηλώνει: «την ισχυρή δέσμευση να υποστηρίξει μια έγκαιρη, διαρκή και ειρηνική διευθέτηση της σύγκρουσης».

Αναμένετε ότι αυτές οι επισκέψεις θα έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο στις διμερείς σχέσεις μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας;

Η άποψή μου είναι ξεκάθαρη ως προς αυτό και είναι όχι. Τουλάχιστον στην παρούσα φάση. Αυτό οφείλεται κύρια στη δυσπιστία με την οποία αντιμετωπίζετε και από τις δύο πλευρές.

Η Ουκρανία τονίζει ιδιαίτερα τη συμμετοχή της στην διάσκεψη ειρήνης στην Ελβετία και την παραδοχή ότι η λύση θα πρέπει να είναι σύμφωνη με τις αρχές του ΟΗΕ διασφαλίζοντας την ανεξαρτησία και κυριαρχία των χωρών. Αντιλαμβάνεται βέβαια ότι αυτά είναι γενικόλογες διατυπώσεις. Η Ινδία παραμένει στρατηγικός εταίρος για τη Ρωσία και ένας από τους μεγαλύτερους πελάτες για το ρωσικό πετρέλαιο και όχι μόνο.

Η Ρωσία από την άλλη πλευρά βλέπει με σκεπτικισμό τις επισκέψεις Μόντι τόσο στην Ουκρανία, αλλά και νωρίτερα στην Πολωνία. Θεωρεί και ίσως όχι άδικα, ότι είναι αποτέλεσμα πιέσεων της Δύσης που επιθυμεί διακαώς μια Ινδική πρωτοβουλία που θα λειτουργήσει και ως αντίβαρο απέναντι στην Κίνα.

Η ίδια η Ινδία σπεύδει να δηλώσει ότι αρνείται το ρόλο του διαμεσολαβητή, παραμένει στρατηγικός εταίρος της Ρωσίας και ο ίδιος ο Μόντι έσπευσε άμεσα μετά τη λήξη της επίσκεψης στην Ουκρανία να επικοινωνήσει με τον Πούτιν για να τον ενημερώσει για τις συνομιλίες που είχε.

Είναι σαφές σε όλους ότι ο Ναρέντρα Μόντι έχει δική του ατζέντα και διαφοροποιείται σε σχέση με ρόλους που θα ήθελε η δύση να του αναθέσει κερδίζοντας το σεβασμό και την προσοχή αλλά και διασφαλίζοντας τα μέγιστα δυνατά οφέλη για τη χώρα του.  

Κατά τη γνώμη σας, μπορεί η Ινδία να διαδραματίσει εποικοδομητικό ρόλο στην αντιμετώπιση της σύγκρουσης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας;

Αδιαμφισβήτητα ναι. Η Ινδία με την μέχρι στιγμής υπεύθυνη στάση της απέναντι στην κρίση, έχει αποδείξει ότι θα μπορούσε να αποτελέσει έναν αξιόπιστο συνομιλητή και να συμβάλει εποικοδομητικά στον διάλογο για τον τερματισμό της σύγκρουσης.

Αυτό οφείλεται σε τρεις βασικούς παράγοντες που τη διαφοροποιούν από άλλους φιλόδοξους διαπραγματευτές.

Πρώτον, η Ινδία είναι η μεγαλύτερη Δημοκρατία στον κόσμο και διαφοροποιείται σαφώς ως προς αυτό από άλλες χώρες που θα επιθυμούσαν διακαώς να ασκήσουν ένα ρόλο μεσολαβητή.

Δεύτερον,  η Ινδία είναι ένας από τους ηγέτες στον Παγκόσμιο Νότο. Πρόκειται για μια χώρα που δεν έχει την ίδια επιρροή στη Μόσχα με την Κίνα, αλλά ταυτόχρονα, χάρη στην ουδετερότητα και την ακρίβεια των φιλοδοξιών της, έχει τεράστια επιρροή σε άλλα κράτη της Ασίας και εν μέρει στην Αφρική, την οποία η Μόσχα κατά κύριο λόγο, αλλά και η Ουκρανία και η Δύση δεν μπορούν να αγνοήσουν.

Τρίτον, η Ινδία σε αντίθεση με την Κίνα δεν βρίσκεται σε τροχιά σύγκρουσης με τα εμπλεκόμενα μέρη και κύρια με την Δύση.

Ποιές διπλωματικές εξελίξεις μπορούμε να περιμένουμε μετά από αυτές τις επισκέψεις;

Θα ήταν υπερβολή να αναμένουμε άμεσα διπλωματικές εξελίξεις από αυτές τις επισκέψεις. Δυστυχώς η εικόνα στα μέτωπα του πολέμου δε μας επιτρέπει βραχυχρόνια την αισιοδοξία.

Το σημαντικό όμως είναι ότι οι τρείς κινήσεις του Ναρέντρα Μόντι, επίσκεψη στη Ρωσία και συνάντηση με τον Πρόεδρο Πούτιν στις 7 Ιουλίου, επίσκεψη στην Ουκρανία και συνάντηση με τον Πρόεδρο  Ζελένσκι στις 23 Αυγούστου και τηλεφωνική επικοινωνία και ενημέρωση του Προέδρου Πούτιν στις 28 Αυγούστου, δημιουργούν μια σοβαρή κινητικότητα.

Η πρωτοβουλία των εξελίξεων και των επόμενων κινήσεων βρίσκεται στα χέρια της Ινδίας.

Τα αποτελέσματα σε διπλωματικό επίπεδο αργά ή γρήγορα πιστεύω θα επιβεβαιώσουν τους μέχρι τώρα ινδικούς χειρισμούς.

Είναι λογικό να προβλεφθούν οποιεσδήποτε απτές βελτιώσεις στην κατάσταση σύγκρουσης μετά από αυτές τις επισκέψεις;

Θα μπορούσαμε λογικά να περιμένουμε κάποιες βελτιώσεις αλλά δυστυχώς οι εξελίξεις στον τομέα των στρατιωτικών επιχειρήσεων των δύο πλευρών έρχονται να αμφισβητήσουν τη λογική μας.

Αυτό που ίσως δώσει άμεσα και απτά αποτελέσματα αφορά ίσως τον ανθρωπιστικό τομέα με την παροχή ανθρωπιστικής και ιατρικής βοήθειας αλλά και άλλες δευτερεύουσας σημασίας κινήσεις που απομένει να επιβεβαιωθούν.

Ποια είναι η σημασία της θέσης της Κίνας σε σχέση με τις επισκέψεις του πρωθυπουργού Μόντι;

Απ’ όσο γνωρίζω, δεν έχει υπάρξει επίσημη αντίδραση της Κίνας μέχρι αυτή τη στιγμή. Με δεδομένο τις σχέσεις των δύο πλευρών θα πρέπει να θεωρείται σίγουρο ότι η Κίνα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις.

Οι θέσεις των δύο χωρών για όσους δεν γνωρίζουν σε βάθος τις εξελίξεις στη Νότια Ασία, φαντάζουν ταυτόσημες. Και οι δύο χώρες έχουν αρνηθεί παρά τις πιέσεις να προχωρήσουν σε απευθείας καταδίκη της ρωσικής επιθετικότητας. Και οι δύο χώρες διατηρούν σταθερά αναπτυσσόμενες οικονομικές σχέσεις με τη Ρωσία. Η μεν Κίνα δια του Προέδρου Σι κάνει λόγο για στρατηγική συμμαχία «χωρίς όρια», η δε Ινδία διατηρεί στρατηγική εταιρική σχέση με ορίζοντα το 2030.

Αν και με την πρώτη ματιά δεν φαίνονται, πρακτικά υπάρχουν μεγάλες διαφοροποιήσεις. Η κυριότερη από αυτές είναι η αποδοχή από τις εμπλεκόμενες άμεσα ή έμμεσα στη σύγκρουση χώρες.

Πολύ δύσκολα η Ουκρανία και η Δύση θα δέχονταν τη  διαμεσολάβηση της σαφώς τοποθετημένης ως προς τη σύγκρουση Κίνας. Αυτό αποτελεί ένα μεγάλο πλεονέκτημα για την Ινδία και την πολιτική Μόντι.

Εδώ στη Δύση η πλειοψηφία των πολιτών μη γνωρίζοντας σε βάθος τις σχέσεις Ινδίας – Κίνας, δεν μπορεί να κατανοήσει τις βαθιές αλλαγές που έχουν επέλθει στις συμμαχίες και τις δεσμεύσεις των χωρών τις τελευταίες δεκαετίες. Η έλλειψη ενημέρωσης ίσως να αποτελεί ένα τεράστιο μείον για τις διπλωματικές προσπάθειες και των δύο χωρών και ίσως περισσότερο της Ινδίας.

Πρέπει να περιμένουμε ουσιαστικές αλλαγές ως αποτέλεσμα αυτής της διπλωματικής δέσμευσης;

Η απάντηση είναι ναι. Η ισχυρή δέσμευση της Ινδίας στην υποστήριξη μιας έγκαιρης, διαρκούς ειρηνικής διευθέτησης της σύγκρουσης δημιουργεί τις προϋποθέσεις ουσιαστικών αλλαγών τόσο βραχυπρόθεσμων όσο και μακροπρόθεσμων.

Κλειδί στις διεργασίες που θα ακολουθήσουν ίσως αποτελεί η επερχόμενη σύνοδος των BRICS στο Καζάν της Ρωσίας, όπου πιθανότατα θα υπάρξει συνάντηση των ηγετών Ινδίας, Ρωσίας και Κίνας.

Η ουσιαστικότερη αλλαγή που ίσως προκύψει, όχι άμεσα, είναι η συμμετοχή και των δύο πλευρών σε μια διαπραγμάτευση για τη λήξη του πολέμου με την κυρίαρχη παρουσία της Ινδίας.

Σε ποιο βαθμό η προοπτική της Ινδίας επηρεάζει τόσο τη Ρωσία όσο και την Ουκρανία;

Πιστεύω ότι η Ινδική πρωτοβουλία μπορεί υπό προϋποθέσεις να αποτελέσει τον καταλυτικό παράγοντα σε επερχόμενες πιθανές διεργασίες.

Αυτό βέβαια θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τον παράγοντα εμπιστοσύνη που απ’ ότι φαίνεται έχει αρχίσει να οικοδομείται αργά αλλά σταθερό.

Ο ρόλος της Ινδίας ως κύριου διαπραγματευτή, για τους λόγους που εξήγησα και παραπάνω, δίνει επιτέλους τη δυνατότητα και στις δύο πλευρές να έρθουν σε άμεση επαφή και διαπραγμάτευση.

Δεν είναι κάτι που θα γίνει άμεσα. Η είσοδος όμως της ισχυρής Ινδίας στη διαδικασία επίλυσης της σύγκρουσης, δημιουργεί προοπτικές και γεννά ελπίδες.

Πως είναι εφικτό για την Ινδία να διατηρήσει υποστηρικτικές σχέσεις τόσο με την Ουκρανία, όσο και με την Ρωσία και ποια είναι τα υποκείμενα κίνητρα.

Η μέχρι τώρα πράξη έχει αποδείξει περίτρανα ότι η Ινδία, παρά το δύσκολο διεθνές περιβάλλον και τις επιμέρους πιέσεις, μπορεί και  καταφέρνει κάτι τέτοιο και οι επισκέψεις Μόντι σε Ρωσία και Ουκρανία έρχονται να το επιβεβαιώσουν.

Πέραν των δεσμεύσεων για ειρηνική επίλυση της σύγκρουσης, η Ινδία αργά αλλά σταθερά οικοδομεί νέες στρατηγικές εταιρικές σχέσεις όχι μόνο με τη Ρωσία και την Ουκρανία, αλλά και με άλλες χώρες στην περιοχή. Πριν την επίσκεψη στο Κίεβο, είχε προηγηθεί η επίσκεψη Μόντι στην Πολωνία και η συνάντηση με τον Πολωνό πρωθυπουργό Τουσκ.

Με την μέχρι τώρα υπεύθυνα ουδέτερη στάση της η Ινδία έχει επιτρέψει τη λειτουργία των οικονομικών και εμπορικών της σχέσεων χωρίς προβλήματα. Αυτό αναμένεται να συνεχιστεί.

Πέρα και από αυτό η ουσιαστική συνεισφορά στην ειρηνική επίλυση της σύγκρουσης δημιουργεί πολλαπλασιαστικά οφέλη για την Διεθνή θέση της χώρας σε όλους σχεδόν τους τομείς. 

Τα κίνητρα επομένως παραμένουν ισχυρά και αναμένουμε τη συνέχεια με τη σιγουριά ότι οι κινήσεις που θα ακολουθήσουν θα είναι προσεχτικά ασφαλείς.

Ακολουθεί το αγγλικό πρωτότυπο της συνέντευξης:

THRASYVOULOS EFTYCHIDIS

Answers to your questions

In order to be able to evaluate the importance of Prime Minister Modi's visits to Russia and Ukraine, we should see the specific visits in the context of the developments.

As a general observation – thesis, I would say that any movement  - attempt for mediation, regardless of the reasons for which it is carried out and the results produced or not, leaves a positive imprint that each side uses in its own way.

India, mainly because of its relations with Moscow, has been pressed into a mediating role which, although it itself refuses, it is obliged to exercise because of its special weight in the region and its rival awe, China.

India perceives that the continuation of the war further strengthens the Russia-China strategic relationship and this is not in the interest of its own long-term strategic planning.

 At the moment we could not recognize any special role in the diplomatic relations between the two countries. India is now coming unobtrusively to join a number of countries that act as channels of communication between the two fighting countries. Of course, due to its size it would not be able to deal with secondary issues. So it is a channel of communication regarding the main issue which is to end the war.

It states: "the strong commitment to support an early, lasting and peaceful settlement of the conflict".

 My point is clear on this and it is no. At least in this stage. This is mainly due to the mistrust India faces from both sides.

Ukraine particularly emphasizes Indias participation in the peace conference in Switzerland and the recognition that the solution should be in accordance with the principles of the UN, ensuring the independence and sovereignty of the countries. Of course Ukraine realizes that these are general formulations. India remains a strategic partner for Russia and one of the largest customers for Russian oil and not only.

Russia, on the other side, is skeptical of Modi's visits both to Ukraine and earlier to Poland. Russia believes, and perhaps not unjustly, that it is the result of pressure from the West, which is eager for an Indian initiative that will also act as a counterweight to China.

India itself is quick to state that it refuses the role of mediator, remains a strategic partner of Russia, and Modi himself rushed immediately after the end of the visit to Ukraine to contact President Putin and inform him about the talks he had.

It is clear to all that Narendra Modi has his own agenda and he is differentiating himself from roles that the west would like to assign him by gaining respect and attention but also ensuring the maximum possible benefits for his country.

 Undeniably yes. India, with its responsible attitude towards the crisis so far, has proven that it could be a reliable interlocutor and contribute constructively to the dialogue to end the conflict.

This is due to three main factors that differentiate her from other ambitious negotiators.

First, India is the largest Democracy in the world and is clearly differentiated in this respect from other countries that would be eager to play a mediatory role.

Second, India is one of the leaders in the Global South. This is a country that does not have the same influence on Moscow as China, but at the same time, thanks to its neutrality and the precision of its ambitions, it has a huge influence on other states in Asia and partly in Africa, which Moscow primarily, but also both Ukraine and the West cannot ignore.

Thirdly, India unlike China is not on a collision course with the parties involved and mainly with the West.

 It would be an exaggeration to expect immediate diplomatic developments from these visits. Unfortunately, the picture on the war fronts does not allow us to be optimistic in the short term.

But the important thing is that Naredra Modi’s three moves, visit to Russia and meeting with President Putin on July 7, visit to Ukraine and meeting with President Zelensky on August 23 and communication and briefing with President Putin on August 28, create a serious mobility.

The initiative of developments and next moves lies in the hands of India. The results at the diplomatic level sooner or later I believe will confirm the Indian manipulations so far.

 We could logically expect some improvements but unfortunately the developments in the field of military operations of the two sides come to challenge our logic.

What may give immediate and tangible results may concern the humanitarian sector with the provision of humanitarian and medical aid but also other secondary movements that remain to be confirmed.

 As far as I know, there has been no official reaction from China so far. Given the relations between the two sides, it should be considered certain that China is closely monitoring the developments.

The positions of the two countries for those who do not know in depth the developments in South Asia, seem identical. Both countries have refused despite pressure to directly condemn Russian aggression. Both countries maintain steadily growing economic relations with Russia. China, through President Xi, speaks of a strategic alliance "without limits", while India maintains a strategic partnership with a horizon of 2030.

Although they do not appear at first glance, in practice there are great differences. The main one is the acceptance by the countries directly or indirectly involved in the conflict. Ukraine and the West would hardly accept the mediation of China, which is clearly positioned for the conflict. This is a big advantage for India and Modi’s policy.

Here in the West, the majority of citizens not knowing India-China relations in depth, cannot understand the profound changes that have taken place in the countries' alliances and commitments in recent decades. The lack of awareness might be a huge minus for the diplomatic effort of both countries and perhaps more so for India.

 The answer is yes. India's strong commitment to supporting an early, lasting peaceful settlement of the conflict creates the conditions for meaningful change in both the short and long term.

The upcoming BRICS summit in Kazan, Russia, where the leaders of India, Russia and China will probably meet, may be key to the processes that will follow.

The most substantial change that may occur, not immediately, is the participation of both sides in a negotiation to end the war with the dominant presence of India.

 I believe that the Indian initiative can, under certain conditions, be the catalyst for possible future processes.

Of course, this will depend to a large extent on the trust factor which seems to have begun to build slowly but steadily.

India’s role as main mediator, for the reasons I explained above, finally enables both sides to come into direct contact and negotiations.

It's not something that will happen immediately. However the entry of powerful India into the conflict resolution process creates prospects and gives rise to hopes.

 The practice so far has amply proved that India, despite the difficult international environment and individual pressures, can and does achieve this and Modi's visits to Russia and Ukraine come to confirm this.

Apart from commitments to peaceful resolution of the conflict, India is slowly but surely building new strategic partnerships not only with Russia and Ukraine, but also with other countries in the region. The visit to Kiev was preceded by Modi's visit to Poland and the meeting with Polish Prime Minister Tusk.

India’s responsibly neutral position has allowed its economic and trade relations to function smoothly. This is expected to continue.

Beyond that, the substantial contribution to the peaceful resolution of the conflict creates multiplier benefits for the country's international position in almost all areas of interest.

Incentives therefore remain strong and we look forward with confidence that the moves ahead will be cautiously safe.