ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ: Οι αγορές φυσικού αερίου αναμένεται να παραμείνουν σφιχτές το 2023, καθώς η Ρωσία μειώνει περαιτέρω τις προμήθειες στην Ευρώπη

3 Οκτωβρίου 2022

Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας στη βάση της έκθεσης για τις προβλέψεις για το 4ο τρίμηνο του 2022, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Διαβάστε το Δελτίο τύπου που εξέδωσε χθες.

Η ευρωπαϊκή ζήτηση για LNG πυροδοτεί τον παγκόσμιο ανταγωνισμό για προμήθειες, ακόμη και όταν η ζήτηση κατρακυλά στην Ευρώπη και η ασιατική ανάπτυξη σταματά, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση αγοράς του ΙΕΑ

Ο συνεχιζόμενος περιορισμός των ροών φυσικού αερίου προς την Ευρώπη από τη Ρωσία έχει ωθήσει τις διεθνείς τιμές σε οδυνηρά νέα υψηλά, έχει διαταράξει τις εμπορικές ροές και έχει οδηγήσει σε έντονες ελλείψεις καυσίμων σε ορισμένες αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες, με τη στενότητα της αγοράς να αναμένεται να συνεχιστεί και το 2023, σύμφωνα με την τελευταία τριμηνιαία έκθεση του ΙΕΑ για την αγορά φυσικού αερίου.

Οι παγκόσμιες αγορές φυσικού αερίου σφίγγουν από το 2021 και η παγκόσμια κατανάλωση φυσικού αερίου αναμένεται να μειωθεί κατά 0,8% το 2022 ως αποτέλεσμα της συρρίκνωσης ρεκόρ 10% στην Ευρώπη και της αμετάβλητης ζήτησης στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού. Η παγκόσμια κατανάλωση φυσικού αερίου προβλέπεται να αυξηθεί μόνο κατά 0,4% το επόμενο έτος, αλλά οι προοπτικές υπόκεινται σε υψηλό επίπεδο αβεβαιότητας, ιδίως όσον αφορά τις μελλοντικές ενέργειες της Ρωσίας και τις οικονομικές επιπτώσεις των παρατεταμένων υψηλών τιμών της ενέργειας.

Η Ρωσία έχει διακόψει σε μεγάλο βαθμό την παροχή φυσικού αερίου στην Ευρώπη σε αντίποινα για τις κυρώσεις που της επιβλήθηκαν μετά την εισβολή της στην Ουκρανία. Αυτό έχει εντείνει τις εντάσεις και την αβεβαιότητα της αγοράς ενόψει του ερχόμενου χειμώνα, όχι μόνο για την Ευρώπη αλλά και για όλες τις αγορές που βασίζονται στην ίδια δεξαμενή εφοδιασμού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).

«Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι απότομες μειώσεις στις προμήθειες φυσικού αερίου στην Ευρώπη προκαλούν σημαντική ζημιά στους καταναλωτές, τις επιχειρήσεις και ολόκληρες οικονομίες – όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες», δήλωσε ο Keisuke Sadamori, Διευθυντής Ενεργειακών Αγορών και Ασφάλειας του ΙΕΑ. «Οι προοπτικές για τις αγορές φυσικού αερίου παραμένουν θολές, κυρίως λόγω της απερίσκεπτης και απρόβλεπτης συμπεριφοράς της Ρωσίας, η οποία έχει κλονίσει τη φήμη της ως αξιόπιστου προμηθευτή. Αλλά όλα τα σημάδια δείχνουν ότι οι αγορές θα παραμείνουν πολύ σφιχτές και το 2023».

Η τρέχουσα κρίση του φυσικού αερίου δημιουργεί επίσης μακροπρόθεσμη αβεβαιότητα στις προοπτικές του φυσικού αερίου, ιδίως στις αναπτυσσόμενες αγορές όπου η χρήση του αναμενόταν να αυξηθεί τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα, καθώς αντικατέστησε άλλα ορυκτά καύσιμα υψηλότερων εκπομπών.

Οι ευρωπαϊκές τιμές φυσικού αερίου και οι ασιατικές τιμές spot LNG εκτινάχθηκαν σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ το τρίτο τρίμηνο του 2022. Αυτό μείωσε τη ζήτηση φυσικού αερίου και έδωσε κίνητρα για τη μετάβαση σε άλλα καύσιμα, όπως ο άνθρακας και το πετρέλαιο, για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Σε ορισμένες αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες, οι αυξήσεις των τιμών προκάλεσαν ελλείψεις και διακοπές ρεύματος. Η κατανάλωση φυσικού αερίου στην Ευρώπη μειώθηκε κατά περισσότερο από 10% τους πρώτους οκτώ μήνες του τρέχοντος έτους σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2021, λόγω της πτώσης κατά 15% του βιομηχανικού τομέα, καθώς τα εργοστάσια περιόρισαν την παραγωγή.

Η ζήτηση φυσικού αερίου στην Κίνα και την Ιαπωνία παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητη την ίδια περίοδο, ενώ συρρικνώθηκε στην Ινδία και την Κορέα. Η κινεζική ζήτηση φυσικού αερίου προβλέπεται να αυξηθεί κατά λιγότερο από 2% φέτος, ο χαμηλότερος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξής της από τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Εν τω μεταξύ, οι τιμές του φυσικού αερίου στις Ηνωμένες Πολιτείες έφτασαν στα υψηλότερα καλοκαιρινά επίπεδα από το 2008, ωστόσο η Βόρεια Αμερική ήταν μία από τις λίγες περιοχές του κόσμου όπου η ζήτηση αυξήθηκε, υποστηριζόμενη από τη ζήτηση από την παραγωγή ενέργειας.

Η Ευρώπη αντιστάθμισε την απότομη πτώση των ρωσικών προμηθειών φυσικού αερίου μέσω των εισαγωγών LNG, καθώς και των εναλλακτικών προμηθειών αγωγών από τη Νορβηγία και αλλού. Η αυξανόμενη ζήτηση της Ευρώπης για LNG - αυξημένη κατά 65% τους πρώτους οκτώ μήνες του 2022 από ένα χρόνο νωρίτερα - έχει απομακρύνει την προσφορά από τους παραδοσιακούς αγοραστές στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, όπου η ζήτηση μειώθηκε κατά 7% την ίδια περίοδο ως αποτέλεσμα των υψηλών τιμών, του ήπιου καιρού και των συνεχιζόμενων lockdown Covid στην Κίνα.

Η ΙΕΑ προβλέπει ότι οι εισαγωγές LNG της Ευρώπης θα αυξηθούν κατά περισσότερο από 60 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) φέτος, ή περισσότερο από το διπλάσιο της παγκόσμιας εξαγωγικής ικανότητας LNG, διατηρώντας το διεθνές εμπόριο LNG υπό ισχυρή πίεση βραχυπρόθεσμα έως μεσοπρόθεσμα. Αυτό σημαίνει ότι οι εισαγωγές LNG της Ασίας θα παραμείνουν χαμηλότερες από πέρυσι για το υπόλοιπο του 2022. Ωστόσο, οι εισαγωγές LNG της Κίνας θα μπορούσαν να αυξηθούν το επόμενο έτος στο πλαίσιο μιας σειράς νέων συμβάσεων που έχουν συναφθεί από τις αρχές του 2021, ενώ ένας ψυχρότερος από τον μέσο όρο χειμώνας θα οδηγούσε επίσης σε πρόσθετη ζήτηση από τη βορειοανατολική Ασία, αυξάνοντας περαιτέρω τη στενότητα της αγοράς.

Εκτός από τη διαφοροποίηση του εφοδιασμού, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της έχουν λάβει και άλλα μέτρα για την αύξηση της ασφάλειας του φυσικού αερίου, όπως ο καθορισμός ελάχιστων υποχρεώσεων αποθήκευσης και η εφαρμογή μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας για τον ερχόμενο χειμώνα. Οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης της ΕΕ ήταν σχεδόν 90% γεμάτες στα τέλη Σεπτεμβρίου, αν και η απουσία ρωσικού εφοδιασμού παρουσιάζει προκλήσεις για την επαναπλήρωσή τους το επόμενο έτος. Τόσο η Ιαπωνία όσο και η Κορέα έχουν θεσπίσει πολιτικές για τη μείωση της εξάρτησης από το εισαγόμενο LNG για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και έχουν αναπτύξει σχέδια έκτακτης ανάγκης για πιθανές διαταραχές του εφοδιασμού με LNG.

Για τη νέα έκθεση, ο ΔΟΕ διενήργησε ανάλυση ανθεκτικότητας της αγοράς φυσικού αερίου της ΕΕ σε περίπτωση πλήρους διακοπής του εφοδιασμού της Ρωσίας από την 1η Νοεμβρίου 2022. Η ανάλυση δείχνει ότι χωρίς μείωση της ζήτησης και εάν διακοπεί εντελώς η παροχή ρωσικών αγωγών, η αποθήκευση φυσικού αερίου στην ΕΕ θα είναι λιγότερο από 20% πλήρης τον Φεβρουάριο, υποθέτοντας υψηλό επίπεδο προσφοράς LNG – και σχεδόν 5% πλήρης, υποθέτοντας χαμηλή προσφορά LNG. Η πτώση της αποθήκευσης σε αυτά τα επίπεδα θα αύξανε τον κίνδυνο διακοπής του εφοδιασμού σε περίπτωση όψιμου ψύχους. Η μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου στην ΕΕ κατά τη χειμερινή περίοδο κατά 9% από το μέσο επίπεδο των τελευταίων πέντε ετών θα ήταν αναγκαία για τη διατήρηση των επιπέδων αποθήκευσης φυσικού αερίου άνω του 25% σε περίπτωση χαμηλότερων εισροών ΥΦΑ. Και μια μείωση της ζήτησης κατά 13% από τον μέσο όρο 5 ετών θα ήταν απαραίτητη κατά τη χειμερινή περίοδο για να διατηρηθούν τα επίπεδα αποθήκευσης πάνω από το 33% σε περίπτωση χαμηλών εισροών LNG. Ως εκ τούτου, τα μέτρα εξοικονόμησης φυσικού αερίου θα είναι ζωτικής σημασίας για την ελαχιστοποίηση των αποσύρσεων από την αποθήκευση και τη διατήρηση των αποθεμάτων σε επαρκή επίπεδα έως το τέλος της περιόδου θέρμανσης.

Πηγή: iea.org

ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ