Ο «επιτήδειος ουδέτερος» και ο πόλεμος στην Ουκρανία. Η Τουρκία συνεχίζει να ακροβατεί σε τεντωμένο σχοινί.

 Του Θράσου Ευτυχίδη

Μιλάμε όλοι για τον περίεργο ρόλο της Τουρκίας στον Πόλεμο της Ουκρανίας.

Από τη μία πλευρά η θέση του επιτήδειου ουδέτερου που εξυπηρετεί τη Ρωσία από την άλλη διευκολύνει την ύπαρξη της Ουκρανίας ως «στρατηγικός» της παρακαλώ εταίρος και κλείνει ήδη συμβόλαια για την ανοικοδόμηση της χώρας.

Τι μπορεί να συμβαίνει πραγματικά; Τι έχει δώσει και τι παίρνει η Τουρκία από κάθε πλευρά;

Η άποψή μου έχει διατυπωθεί από την αρχή και νομίζω έχει πραγματική βάση.

Με την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η θέση της Τουρκίας έγινε απελπιστική. Ανάλογα με τις επιλογές της, θα έπρεπε να αντιμετωπίσει:

1. Σε περίπτωση που ακολουθούσε τυφλά τις ΗΠΑ και τη Δύση, τις ρωσικές κυρώσεις και τις συνέπειές τους. Τι σημαίνουν ρωσικές κυρώσεις απέναντι στην Τουρκία, το είδαμε μερικώς με την κρίση μετά την κατάρριψη του ρωσικού  MIG. Χρειάσθηκαν μόλις 8 μήνες για την πλήρη συνθηκολόγηση της Τουρκίας απέναντι στη Ρωσία που εκφράσθηκε με τη συγγνώμη του Ερντογάν (κάτι που πιστέψτε με, δεν ξεχνά). Σε πλήρη έκταση οι ρωσικές κυρώσεις θα επέφεραν:

α) Μείωση της τουριστικής βιομηχανίας της χώρας κατά τουλάχιστον 30% και απώλειες εσόδων σε μια κρίσιμη για την οικονομία προεκλογική (το επισημαίνω) περίοδο. Αυτό θα ήταν η μικρότερη συνέπεια.

β) Αύξηση στις τιμές της ενέργειας μια που μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου εισάγονται από τη Ρωσία

γ) Αύξηση στις τιμές των σιτηρών μια που η Τουρκία παραμένει ο κύριος αγοραστής των ρωσικών σιτηρών, κάτι που θα είχε ως αποτέλεσμα την αλυσιδωτή αντίδραση σε μια σειρά αγαθών άμεσης ανάγκης.

δ) Τεράστιες απώλειες στον κατασκευαστικό τομέα, ο οποίος έχει επενδύσει στη σχέση με τη Ρωσία κατέχοντας σημαντικό μερίδιο αυτής της τεράστιας αγοράς.

ε) Απώλειες στη βιομηχανία και τη μεταποίηση που εξάγουν τεράστιο μέρος της παραγωγής τους στη Ρωσία

στ) απώλειες στον γεωργικό τομέα που αποτελεί αυτή τη στιγμή τον κύριο τροφοδότη της ρωσικής αγοράς σε φρούτα και οπωροκηπευτικά.

ζ) Απώλειες στον επενδυτικό, χρηματιστηριακό και τραπεζικό τομέα

η) Πάγωμα στρατηγικών σχεδίων όπως το Πυρηνικό Εργοστάσιο του Ακουγιού.

Αν με όλα αυτά, σας δίνεται η εικόνα μιας χώρας σε πλήρες χάος, ναι, αυτό ακριβώς περιγράφω.  

2. Σε περίπτωση που κρατούσε απόλυτα φιλορωσική στάση θα έθετε σε κίνδυνο και πάλι την οικονομία της χώρας του, αλλά θα αποδυνάμωνε πλήρως και τη Διεθνή θέση της Τουρκίας που θέλει να προβάλλετε ως περιφερειακή δύναμη. Τι θα σήμαινε πρακτικά μια ξεκάθαρα φιλορωσική στάση της Τουρκίας:

α) Πλήρη αποδυνάμωση της θέσης της χώρας Διεθνώς. Πρακτικά, αποπομπή από το ΝΑΤΟ στη χειρότερη περίπτωση ή μια διαρκή εποπτεία στην καλύτερη. Τέλος σε μια οποιαδήποτε ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας. Η Τουρκία θα έπρεπε να τα μαζέψει από τη Λιβύη, θα αντιμετώπιζε ανοιχτό πόλεμο στη Συρία (όπως και στην πρώτη περίπτωση).

β) Πιέσεις από το ΔΝΤ και διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και περαιτέρω υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας.

γ) Αντίστοιχες με την πρώτη περίπτωση μεγάλες οικονομικές κυρώσεις και απώλειες σε όλους τους τομείς της οικονομίας

δ) Αποδυνάμωση της χώρας στον στρατιωτικό τομέα και τους εξοπλισμούς, γιατί σε μια τέτοια περίπτωση θα πρέπει να θεωρείται ως δεδομένο το εμπάργκο από τη Δύση.

Και πάλι περιγράφω την κατάσταση μιας χώρας σε πλήρες χάος.

Τι έπρεπε λοιπόν να κάνει η Τουρκία; Προφανέστατα αυτό που κάνει τώρα.

Αυτό βέβαια θα έπρεπε να γίνει με τρόπο που δεν θα προκαλούσε ή που θα ήταν ανεκτός και από τους δυό αντιμαχόμενους Δύση και Ρωσία. Χωρίς να προκληθούν τριγμοί στην οικονομία που θα οδηγούσαν στην άμεση κατάρρευση.

Έτσι η Τουρκία αποτελεί σήμερα για τη Ρωσία, το παράθυρο στις δυτικές κυρώσεις, χώρο εξαγωγής του ρωσικού τουρισμού, αγοραστή των ρωσικών σιτηρών, τροφοδότη της ρωσικής αγοράς σε γεωργικά αλλά και βιοτεχνικά και βιομηχανικά είδη. Για την Ουκρανία είναι ο στρατηγικός εταίρος που κρατά κλειστά τα στενά, που εκπαιδεύει Ουκρανούς Στρατιωτικούς, που στέλνει (πουλάει) Μπαϋρακτάρ και ετοιμάζεται για συμπαραγωγή, τη χώρα που με τη μεσολάβησή της έγινε δυνατή η εξαγωγή των σιτηρών.

Θεωρώ κρίσιμο το ρόλο δύο προσώπων δίπλα στον Ερντογάν για τo επιτυχημένο μέχρι στιγμής αποτέλεσμα της ακροβασίας της Τουρκίας.

Ο ένας είναι ο σκαιώδης Υπουργός Εξωτερικών και σύμβουλος του Προέδρου Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν και ο δεύτερος ο αρχηγός των Μυστικών Υπηρεσιών Χακάν Φιντάν. Αυτοί είναι που προετοίμασαν το έδαφος για την αποδοχή από τις εμπόλεμες πλευρές αυτής της διφορούμενης στάσης.

Θεωρώ ότι στην τελική επαφή ο Πρόεδρος Ερντογάν θα έπρεπε και λογικά το έκανε, να εξηγήσει ανοιχτά και με απόλυτη ειλικρίνεια τόσο στον Πούτιν όσο και στον Μπάιντεν και τον Ζελένσκι αυτό που ήδη γνώριζαν, την πραγματική δεινή κατάσταση και να κερδίσει την αποδοχή τους. Κάτι που έγινε σε ένα μεγάλο βαθμό. Τουλάχιστον αυτό δείχνουν οι συναντήσεις τόσο με τον Πούτιν όσο και με τον Ζελένσκι. Αλλά και η εκκωφαντική «σιωπηρή δυσφορία» των ΗΠΑ και της Δύσης.

Η Τουρκία παραμένει «στρατηγικός» εταίρος τόσο της Ρωσίας. όσο και της Ουκρανίας!!!

Από εκεί και πέρα οι εμπνεύσεις του Ιμπραήμ Καλίν (και όχι του άγαρμπου Τσαβούσογλου) για την απευθείας εμπλοκή και διαμεσολάβηση έδωσαν ένα επιπλέον κίνητρο στους αντιμαχόμενους να αποδεχθούν αυτή την περίεργη ουδετερότητα. Ουσιαστικά η Τουρκία, είναι σήμερα ο δίαυλος επικοινωνίας τους.

Η χώρα που κατάφερε, προσέξτε, σε διαδοχικές συναντήσεις με κάθε έναν από τους αντιμαχόμενους, να υπογράψουν την περίφημη συμφωνία για τα σιτηρά χωρίς να έρθουν σε επαφή μεταξύ τους.

Το ότι η συμφωνία για τα σιτηρά θα έχει μικρά αποτελέσματα - μόλις 620 χιλιάδες μετρικοί τόνοι και 25 πλοία μέχρι σήμερα, έναντι των 25 εκατομμυρίων τόνων που παραμένουν στα λιμάνια της Ουκρανίας, λίγο ενδιαφέρει, όσο αυτή καθ εαυτή η πράξη της συμφωνίας.

Αλλά μέχρι εκεί. Η αποδοχή δεν σημαίνει και στήριξη. Δεν σημαίνει και άμεση ικανοποίηση των απαιτήσεων της Τουρκίας, ούτε από τους Ρώσους ούτε από τους Αμερικάνους.

Γι αυτό και βλέπουμε περιορισμένη δράση της Τουρκίας στη Συρία, γι αυτό βλέπουμε το παιχνίδι με τους εξοπλισμούς της Τουρκίας αλλά και το Αμπντουλχαμίντ να κόβει βόλτες εντός των τουρκικών χωρικών υδάτων.

Η Τουρκία συνεχίζει να περπατάει σε τεντωμένο σχοινί προβάλλοντας τώρα τις προσπάθειες που καταβάλλει για διπλωματική λύση στον πόλεμο, πάντα με τη διαμεσολάβησή της, κερδίζοντας χρόνο για να συνεχίσει την επικερδή γι αυτήν πολιτική της.

Μη σας ξαφνιάσει αν δούμε άμεσα μια συμφωνία για έλεγχο στο Πυρηνικό Εργοστάσιο στη Ζαπορίζια με την ευγενική πάντα και κοινά αποδεχτή διαμεσολάβηση της Τουρκίας. 

Ας μη γελιόμαστε όμως. Όλοι  καταλαβαίνουν ότι το πρώτο λάθος θα είναι και το τελευταίο για την Άγκυρα. Και αυτό θα οδηγήσει μαθηματικά στο τέλος.

ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ