Παρακολουθώ με ανησυχία τις τελευταίες εξελίξεις στη γειτονιά μας, στη γειτονική πρώην Γιουγκοσλαβία και οι προβλέψεις μου θα έλεγα ότι είναι μάλλον δυσοίωνες. Από τη στιγμή που εμπλέκονται και πάλι ΗΠΑ, Ρωσία, Ε.Ε. φαίνεται ότι οδηγούμαστε σε νέες απρόβλετες και ανεξέλεγκτες καταστάσεις στην περιοχή.
Κοσσυφοπέδιο
Χθες 21.08 η Κεντρική Εκλογική Επιτροπή του Κοσσυφοπεδίου απέρριψε την αίτηση του υποστηριζόμενου από το Βελιγράδι κόμματος Srpska Lista να συμμετάσχει στις τοπικές εκλογές της 12ης Οκτωβρίου μετά από επέμβαση των εκπροσώπων του κυβερνώντος κόμματος Vetevendosje του υπηρεσιακού Πρωθυπουργού Albin Kurti.
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της CEC την Πέμπτη, μέλη της επιτροπής από το κόμμα Vetevendosje αντιτάχθηκαν στην πιστοποίηση του Srpska Lista, επικαλούμενα τους υποτιθέμενους δεσμούς ορισμένων από τους υποψηφίους τους με τους σερβικούς «παράλληλους θεσμούς» που λειτουργούν στο Κοσσυφοπέδιο εκτός του ελέγχου της κεντρικής κυβέρνησης.
"[Ορισμένοι] υποψήφιοι από το Srpska Lista αποτελούν μέρος των παράλληλων δομών [που διοικούνται από τη Σερβία] και ορισμένοι είναι μέρος των οργανώσεων που το κράτος μας θεωρεί τρομοκρατικές οργανώσεις, καταζητούμενες από το δικαστικό σώμα. Ως εκ τούτου, σας καλώ να μην ψηφίσετε υπέρ της πιστοποίησης του Srpska Lista", δήλωσε ο Alban Krasniqi, μέλος της CEC από το Vetevendosje, κατά τη διάρκεια της συνάντησης.
Ωστόσο, το μέλος της CEC του Srpska Lista, Gordana Laban Zuvic, δήλωσε ότι η αίτηση του κόμματός της έχει ξεπεράσει όλους τους διοικητικούς ελέγχους της CEC πριν τεθεί σε επίσημη ψηφοφορία.
«Αν υπάρχουν αποδείξεις, αφήστε τους θεσμούς να εκτελέσουν τα καθήκοντά τους... Υπάρχουν θεσμοί [που] είναι υπεύθυνοι για αυτό, αφήστε τους να διώξουν εγκληματίες και να τους συλλάβουν", δήλωσε η Λαμπάν Ζούβιτς.
Η νομοθεσία του Κοσσυφοπεδίου επιτρέπει σε οποιαδήποτε πολιτική οντότητα να προσφύγει κατά απόφασης της ΚΕΕ στην Επιτροπή Εκλογικών Καταγγελιών και Προσφυγών, ECAP, εντός 24 εργάσιμων ωρών από την παραλαβή της απόφασης. Το ECAP έχει στη διάθεσή του 48 ώρες για να αποφανθεί επί της καταγγελίας.
Η αποστολή του ΟΑΣΕ στο Κοσσυφοπέδιο εξέφρασε ανησυχίες ματά την ψηφοφορία, λέγοντας ότι "το δικαίωμα συμμετοχής σε ελεύθερες και δίκαιες εκλογές αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της δημοκρατικής διακυβέρνησης και ουσιαστικό στοιχείο της πολιτικής ζωής χωρίς αποκλεισμούς"
"Ο αποκλεισμός πολιτικών παραγόντων υπονομεύει τον δημοκρατικό πλουραλισμό, αποδυναμώνει την εμπιστοσύνη στους θεσμούς και μειώνει τις ευκαιρίες για όλες τις κοινότητες να εκπροσωπούνται δίκαια" προσθέτει στην ανακοίνωσή της η αποστολή.
Το Βελιγράδι αντέδρασε έντονα κατηγορώντας ευθέως τον Albin Kurti για παρέμβαση στην ΚΕΕ. Ο επικεφαλής του γραφείου της σερβικής κυβλερνησης για το Κοσσυφοπέδιο τόνισε πως "η επίθεση του Κούρτι" στη Σέρπσκα Λίστα είναι "επίσης επίθεση εναντίον όλου του σερβικού λαού στο Κοσσυφοπέδιο και τα Μετόχια".
Υπενθυμίζουμε ότι δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο. Η Σέπσκα Λίστα είχε αποκλειστεί από την ΚΕΕ για τις κοινοβουλευτικές εκλογές του Φεβρουαρίου 2025, αλλά κέρδισε την προσφυγή στο ECAP. Σε κάθε περίπτωση η απόφαση είναι ενδεικτική του κλίματος δυσπιστίας που επικρατεί.
Βοσνία - Ερζεγοβίνη
Ο φιλορώσος Πρόεδρος της Δημοκρατίας Σέρπσκα (RS) Μίλοραντ Ντόντικ ανακοίνωσε τη διεξαγωγή δύο δημοψηφισμάτων: τον Σεπτέμβριο θα πρέπει να διεξαχθεί δημοψήφισμα για την εμπιστοσύνη στις αρχές (δηλαδή σε αυτόν και στη νέα κυβέρνηση) και τον Δεκέμβριο - για την απόσχιση της δημοκρατίας από τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη (Β-Ε).
Δηλαδή, θεωρητικά, ένα άλλο ανεξάρτητο κράτος μπορεί να εμφανιστεί στην Ευρώπη. Ή ο πόλεμος που τελείωσε το 1997 με την υπογραφή των συμφωνιών του Ντέιτον θα συνεχιστεί.
Αυτή είναι η απάντηση των Σέρβων στην απόφαση του δικαστηρίου του Σεράγεβο, το οποίο τον Φεβρουάριο καταδίκασε ερήμην τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Σέρπσκα σε φυλάκιση ενός έτους και έξι χρόνια απαγόρευσης πολιτικής δραστηριότητας για «μη συμμόρφωση με τις αποφάσεις του Ύπατου Εκπροσώπου για τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη», τον οποίο ο Ντόντικ αποκαλεί «απατεώνα». Στις αρχές Αυγούστου, η Κεντρική Εκλογική Επιτροπή της Βοσνίας ακύρωσε την προεδρική εντολή και απαιτεί από τον αρχηγό της δημοκρατίας να παραδώσει το διπλωματικό του διαβατήριο μέχρι τις 8 Σεπτεμβρίου και στη συνέχεια να ανακοινώσει νέες εκλογές στη Δημοκρατία Σέρπσκα. Ο Ντόντικ υποσχέθηκε να διεξαγάγει δημοψηφίσματα αντί για εκλογές.
«Δεν σεβάστηκαν το Σύνταγμα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, δεν σεβάστηκαν το Σύνταγμα της Δημοκρατίας Σέρπσκα, δεν σεβάστηκαν το νόμο και πρέπει να σεβαστώ την ασέβειά τους για την ειρήνη! Δεν θα τη σεβαστώ. Θα σεβαστώ τη βούληση του σερβικού λαού." δήλωσε ο Ντόντικ.
"Ήσασταν αλαζόνες και παραμένετε αλαζόνες και περιμένετε από εμένα να είμαι υποτακτικός. Δε θα το κάνω. Είμαι πρόεδρος της Δημοκρατίας Σέρπσκα και γράφετε ό,τι θέλετε. Εκλέχτηκα από τον λαό, δεν θα απομακρυνθώ από ξένη κυβέρνηση! Εσείς ενεργείτε με τον δικό σας τρόπο, εμείς θα το κάνουμε με τον δικό μας τρόπο. Ελπίζω ότι οι δρόμοι μας δεν θα διασταυρωθούν», έγραψε ο πρόεδρος της RS σε ένα από τα κοινωνικά δίκτυα.
Πριν από αυτό, όλες οι δομές εξουσίας της Δημοκρατίας Σέρπσκα απομακρύνθηκαν από την συμμετοχή στις Βοσνιακές αρχές και ο επικεφαλής της κυβέρνησης της Δημοκρατίας Σέρπσκα, Ράντοβαν Βίσκοβιτς, παραιτήθηκε. Σύμφωνα με τον ίδιο, η δημοκρατία αντιμετωπίζει μια περίοδο αναταραχής και οι επερχόμενες προκλήσεις πρέπει να ξεπεραστούν με τον λιγότερο οδυνηρό τρόπο. Ως εκ τούτου, παραιτείται και προετοιμάζει το έδαφος για τη δημιουργία μιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας.
Οι βοσνιακές αρχές και οι ευρωπαίοι επιμελητές τους είναι χαμένοι και σχεδόν δεν αντέδρασαν στις δηλώσεις των Σέρβων. Είναι σχεδόν αδύνατο να επηρεαστεί η Μπάνια Λούκα (πρωτεύουσα της RS) από το Σεράγεβο. Είναι αδύνατο να οργανωθούν εκλογές με δική τους πρωτοβουλία και χωρίς αυτές είναι αδύνατο να νομιμοποιηθεί η απομάκρυνση του Ντόντικ από την εξουσία. Το μέγιστο για το Σεράγεβο είναι να κηρύξει παράνομα τα δημοψηφίσματα στη Δημοκρατία Σέρπσκα. Μετά από αυτό, η κατάσταση θα μετατραπεί σε αδιέξοδο
Ο Βίσκοβιτς έχει δίκιο για τις αναταράξεις. Εάν το Σεράγεβο συνεχίσει να επιμένει στην αναστολή ή τη σύλληψη του Ντόντικ (η έφεση μετέτρεψε την ποινή φυλάκισης σε πρόστιμο, αλλά μπορεί να ανοίξει μια νέα υπόθεση), μέχρι το τέλος του έτους, η απόσχιση της Δημοκρατίας Σέρπσκα από τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη θα είναι αναπόφευκτη.
Οι ευρωπαϊκές δομές θα εμπλακούν σύντομα στη σύγκρουση μεταξύ Σεράγεβο και Μπάνια Λούκα. Σύμφωνα με τη λογική και το γράμμα του νόμου, θα πρέπει να «παρακολουθούν» τη συμμόρφωση με τις Συμφωνίες του Ντέιτον, την κρατική βάση της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης. Αποτυγχάνουν κατηγορηματικά να το πράξουν, γεγονός που καταδεικνύει σαφώς όχι μόνο την ανικανότητα των ευρωπαίων Επιτρόπων να κυβερνήσουν τη Βοσνία που τους έχει ανατεθεί, αλλά και την κρίση της ευρωπαϊκής διπλωματίας στο σύνολό της. "Αν δεν μπορούν να αποφασίσουν τίποτα σε μια μικρή χώρα και κάνουν τα πράγματα χειρότερα, γιατί επιδιώκουν να εμπλακούν σε μεγαλύτερα ζήτήματα;" αναρωτιέται ρώσος αναλυτής.
Σερβία
Όλα αυτά συμβαίνουν στο πλαίσιο μιας νέας επιδείνωσης της κατάστασης στη Σερβία. Η «μεγαλύτερη» Σερβία και η Δημοκρατία Σέρπσκα δεν είναι πλήρως συγκοινωνούντα δοχεία, αλλά η αλληλεξάρτηση των γεγονότων που λαμβάνουν χώρα εκεί μπορεί να δώσει απροσδόκητα αποτελέσματα.
Έτσι, ο αναπληρωτής πρόεδρος του αντιπολιτευόμενου Κόμματος Ελευθερίας και Δικαιοσύνης, Μπόρκο Στεφάνοβιτς, σε συνέντευξή του στο τηλεοπτικό κανάλι Nova STV, δήλωσε ότι η ιδέα της ανατροπής Βούτσιτς "συζητείται σοβαρά" στο Βελιγράδι. Η δεύτερη θητεία του Βούτσιτς ως προέδρου φτάνει στο τέλος της, δεν έχει το δικαίωμα να θέσει ξανά υποψηφιότητα, αλλά μπορεί να γίνει πρωθυπουργός και σε αυτή την περίπτωση, ο Ντόντικ, ο οποίος έχει σερβική υπηκοότητα, θα μπορούσε να γίνει πρόεδρος της Σερβίας.
Το πόσο δικαιολογημένες είναι αυτές οι δηλώσεις είναι ένα ανοιχτό ερώτημα. Η δραστηριότητα της μη συστημικής αντιπολίτευσης στη Σερβία έχει φτάσει στο αποκορύφωμά της, εκφυλίζοντας σε πογκρόμ, συγκρούσεις με την αστυνομία και εμπρησμούς αυτοκινήτων. Η ατμόσφαιρα είναι τεταμένη, υπάρχουν πολλές φήμες.
Πέρυσι, ένα νέο στέγαστρο κατέρρευσε στο σιδηροδρομικό σταθμό στο Νόβι Σαντ, σκοτώνοντας 16 άτομα. Αποδείχθηκε ότι διατέθηκαν 16 εκατομμύρια ευρώ για την επισκευή του στέγαστρου! Αυτό το τραγικό γεγονός ήταν το έναυσμα για την έναρξη των διαδηλώσεων.
Την άνοιξη, πραγματοποιήθηκε μια «γενική απεργία» και η κυβέρνηση του Miloš Vučević, έμπειρου πολιτικού και στενού συνεργάτη του προέδρου, παραιτήθηκε. Επικεφαλής της νέας, αποκαλούμενης κυβέρνησης εμπειρογνωμόνων ήταν ο Juro Matsut, ενδοκρινολόγος, καθηγητής ιατρικής και απλώς ένας καλός άνθρωπος χωρίς καμία πολιτική, κρατική ή διοικητική εμπειρία.
Αυτή η περίεργη απόφαση του προέδρου μπορεί να εξηγηθεί μόνο από την επιθυμία να δημιουργηθεί μια κυβέρνηση τεχνοκρατών, η οποία, από το ίδιο το γεγονός της «ακομμάτιστης» ύπαρξής της, σταματά τις διαμαρτυρίες και τη βία στους δρόμους. Αλλά αποδείχθηκε διαφορετικά.
Σε αυτούς τους εννέα μήνες, οι αυθόρμητες εκφράσεις δυσαρέσκειας εξελίχθηκαν σε μια αντικρατική εκστρατεία που συντονίζεται πλέον ανοικτά από φιλοδυτικές ΜΚΟ που παρέχουν επίσης στους διαδηλωτές υποδομές και πόρους.
Η κυβέρνηση έχει χάσει όχι μόνο χρόνο, αλλά και δυναμική. Η κυβέρνηση του Βελιγραδίου βρίσκεται τώρα σε σταυροδρόμι. Από τη μία πλευρά, ο πρόεδρος Βούτσιτς είναι αποφασισμένος, υποσχόμενος να χρησιμοποιήσει βία και να αποτρέψει ένα Μαϊντάν τύπου Ουκρανίας. Από την άλλη, ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι η καθυστερημένη χρήση βίας από την δυνάμεις καταστολής οδήγησε σε κλιμάκωση, πογκρόμ και εμπρησμούς.
Δεν είναι πλέον δυνατόν να μιλάμε για μια αυθόρμητη «λαϊκή διαμαρτυρία», όπως ήταν την άνοιξη. Ένας συνδυασμός ενδείξεων δείχνει ότι ένα σενάριο «έγχρωμης επανάστασης» έχει ξεκινήσει στη Σερβία. Και η κυβέρνηση Βούτσιτς, η οποία βρίσκεται σε μόνιμη εσωτερική κρίση, δεν έχει ακόμη μπορέσει να αποφασίσει για μια στρατηγική για τις ενέργειές της. Και αυτό είναι ένα πολύ επικίνδυνο σύμπτωμα. Λαμβάνοντας υπόψη όλα αυτά τα γεγονότα – τόσο στη «Μεγάλη» Σερβία όσο και στη Σερβική Δημοκρατία – μπορούμε να περιμένουμε ένα πολύ θυελλώδες φθινόπωρο και χειμώνα στα Βαλκάνια. Η ιδιαιτερότητα της περιοχής είναι ότι οι κρίσεις τείνουν να διαχέονται από χώρα σε χώρα σαν πυρκαγιά.
Με πληροφορίες από Balkans Insight και vz.ru
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου