Μια ενδιαφέρουσα τουρκική ανάλυση για το νέο αμυντικό δόγμα της χώρας μας. Την βρήκαμε ανυπόγραφη στο έγκυρο turkiyetoday.com και την μεταφέρουμε αυτούσια.
Η νέα ιδέα οραματίζεται το Αιγαίο όχι ως μια θαλάσσια ζώνη που προστατεύεται κυρίως από το ναυτικό, αλλά ως ένα θέατρο που όλο και περισσότερο «αποκλείεται» από τη στεριά μέσω διάσπαρτων αναπτύξεων πυραύλων. Αντί να προβάλλει ναυτική δύναμη μέσα σε ένα πυκνοκατοικημένο αρχιπέλαγος, η Ελλάδα σχεδιάζει να βασιστεί σε κινητές μονάδες πυραύλων που είναι διασκορπισμένες σε εκατοντάδες νησιά. Αυτά τα συστήματα προορίζονται να συμπληρώσουν, όχι να αντικαταστήσουν, τις ναυτικές δυνάμεις μειώνοντας την έκθεσή τους σε συγκεντρωμένες απειλές.
Αυτή η αλλαγή περιλαμβάνει επίσης μια αναθεωρημένη προσέγγιση στην αεράμυνα. Παραδοσιακά κυριαρχούμενη από την Ελληνική Πολεμική Αεροπορία, η Ελλάδα επιδιώκει τώρα να ωθήσει τις ευθύνες αεράμυνας προς τα επίγεια συστήματα. Οι αξιωματούχοι περιγράφουν την αναδυόμενη αρχιτεκτονική ως μια πολυεπίπεδη ασπίδα που προορίζεται να περιορίσει την πρόσβαση τόσο στη θάλασσα όσο και στον αέρα. Η αλλαγή πλαισιώνεται στο εσωτερικό ως απάντηση στις νέες τεχνολογίες και στην ανάγκη εκσυγχρονισμού της άμυνας χωρίς κλιμάκωση του κόστους.
Η έννοια της «Ασπίδας του Αχιλλέα» και η ισραηλινή της διάσταση
Το σχέδιο της Αθήνας είναι συσκευασμένο υπό τον τίτλο εργασίας «Ασπίδα του Αχιλλέα», ένα έργο που περιλαμβάνει πέντε διαφορετικούς τύπους πυραυλικών συστημάτων που θα τοποθετηθούν σε όλα τα νησιά του Αιγαίου και κατά μήκος των χερσαίων συνόρων με την Τουρκία. Ένα σημαντικό μέρος αυτών των συστημάτων αναμένεται να προέρχεται από το Ισραήλ, συνεχίζοντας την επεκτεινόμενη αμυντική συνεργασία μεταξύ των δύο κρατών.
Οι στόχοι προμηθειών περιστρέφονται κυρίως γύρω από συστήματα αεράμυνας και όχι επιθετικά μέσα κρούσης μεγάλης εμβέλειας. Αυτό αντανακλά έναν δομικό περιορισμό: η Ελλάδα δεν διαθέτει δικούς της χερσαίους πυραύλους κρουζ και δεν έχει απόθεμα πυραύλων stand-off που εκτοξεύονται από drone. Ως αποτέλεσμα, οι ενεργές επιλογές περιορίζονται σε επίγεια συστήματα αεράμυνας - Patriot, S-300 και δυνητικά ισραηλινής κατασκευής αναχαιτιστές.
Η Ελλάδα διαθέτει επί του παρόντος έξι συστοιχίες Patriot με 96 πυραύλους συνολικά, ικανές να αναπτύξουν 24 εκτοξευτές ταυτόχρονα. Οι κύκλοι επαναφόρτωσης περίπου 30 λεπτών περιορίζουν την απόκρισή τους σε ένα κορεσμένο σενάριο. Τα συστήματα S-300 που σταθμεύουν στην Κρήτη παραμένουν ένα άλλο στοιχείο, αν και η εμβέλεια και ο χρόνος απόκρισής τους θεωρούνται ανεπαρκείς έναντι των σύγχρονων, κινητών απειλών. Τα ισραηλινά συστήματα υπό διαπραγμάτευση αναμένεται να καλύψουν τα κενά, αλλά όχι να αλλάξουν θεμελιωδώς την περιφερειακή ισορροπία.
Για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στην Αθήνα, ο χαρακτηρισμός αυτής της αναθεώρησης ως αλλαγή δόγματος βοηθά στη δικαιολόγηση της αύξησης των αμυντικών δαπανών στο εγχώριο κοινό. Η ονομασία του από μια μυθολογική φιγούρα παρέχει συμβολικό βάρος, ενισχύοντας την αφήγηση της εθνικής ανθεκτικότητας εν μέσω μεταβαλλόμενων γεωπολιτικών πραγματικοτήτων.
Τεχνικά εμπόδια και ζητήματα σκοπιμότητας
Παρά τη διεκδικητική ρητορική, σημαντικοί τεχνικοί περιορισμοί εγείρουν ερωτήματα σχετικά με την εφαρμογή. Η Ελλάδα έχει περίπου 3.000 νησιά στο Αιγαίο. Περίπου 170 κατοικούνται και περίπου 20 έχουν στρατιωτικοποιηθεί μέχρι σήμερα. Η δημιουργία ενός πυκνού, ανθεκτικού πυραυλικού δικτύου σε μια τόσο διασκορπισμένη γεωγραφία θα απαιτούσε συνεχείς οικονομικές, υλικοτεχνικές επενδύσεις και επενδύσεις διοίκησης και ελέγχου που υπερβαίνουν τις τρέχουσες δυνατότητες.
Τα υπάρχοντα συστήματα αντιμετωπίζουν επίσης διαρθρωτικούς περιορισμούς. Οι αναπτύξεις πυραύλων κρουζ δεν είναι βιώσιμες λόγω κενών στις προμήθειες και οι πύραυλοι κατά πλοίων ή χερσαίας επίθεσης, όπως οι Spike NLOS ή Harpoon, προσφέρουν περιορισμένο βεληνεκές σε σύγκριση με το απόθεμα της Τουρκίας. Πολλά νησιά του Αιγαίου βρίσκονται κοντά στις ακτές της Τουρκίας, θέτοντας τυχόν σταθερές ή ημισταθερές συστοιχίες πυραύλων σε υψηλό κίνδυνο πρόληψης σε περίπτωση πραγματικής κρίσης.
Οι αναλυτές σημειώνουν ότι η Τουρκία διατηρεί σήμερα έναν από τους μεγαλύτερους στόλους drones στον κόσμο, με πάνω από 1 εκατομμύριο drones σε διάφορες κατηγορίες, συμπεριλαμβανομένων των οπλισμένων τύπων και των τύπων καμικάζι, που κατατάσσονται πίσω μόνο από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα. Αυτός ο όγκος, σε συνδυασμό με τις ραγδαίες προόδους της Τουρκίας στα μη επανδρωμένα συστήματα, τον ηλεκτρονικό πόλεμο και τις δυνατότητες κρούσης ακριβείας, αποτελεί θεμελιώδη πρόκληση για τις στατικές ή ημιστατικές πυραυλικές άμυνες που βασίζονται σε νησιά.
Οι πρόσφατες συγκρούσεις αναφέρονται ως προειδοποιητικά παραδείγματα. Τόσο στη Συρία όσο και στον πόλεμο του Καραμπάχ το 2020, οι προηγμένες ρωσικές συστοιχίες αεράμυνας κατακλύστηκαν ή εξουδετερώθηκαν προτού μπορέσουν να εμπλακούν αποτελεσματικά με εισερχόμενα drones. Σε ένα πυκνοκατοικημένο νησιωτικό περιβάλλον, τα ελληνικά συστήματα θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν παρόμοια τρωτά σημεία, εγείροντας αμφιβολίες για το αν οι μπαταρίες θα μπορούσαν καν να ενεργοποιηθούν πριν στοχοποιηθούν.
Το αφήγημα της ασφάλειας και το εγχώριο πολιτικό πλαίσιο
Έλληνες αξιωματούχοι απεικονίζουν την Τουρκία ως την κύρια πρόκληση για την ασφάλεια της χώρας, παρά το γεγονός ότι και οι δύο είναι μέλη του ΝΑΤΟ από το 1952. Αυτό το πλαίσιο τοποθετεί την Άγκυρα ως απειλή εντός της συμμαχίας - ένα επιχείρημα που αντηχεί στην εσωτερική πολιτική, αλλά δεν αντικατοπτρίζεται στην αμυντική στάση της ίδιας της Τουρκίας.
Η Τουρκία δεν έχει κανένα δόγμα ή σχεδιασμό με στόχο την επίθεση ή την κατάληψη ελληνικού εδάφους. Ο στρατιωτικός σχεδιασμός της επικεντρώνεται στην πρόληψη τετελεσμένων γεγονότων και στην αντιμετώπιση πιθανών κρίσεων στο Αιγαίο, όχι στην έναρξή τους. Η Άγκυρα δίνει έμφαση στην αποκλιμάκωση, την άμεση διπλωματία και την κοινή ανάπτυξη πόρων στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, πολιτικές που ευθυγραμμίζονται με την ευρύτερη περιφερειακή σταθερότητα.
Ωστόσο, από πολιτική άποψη, το ελληνικό αφήγημα μιας επικείμενης απειλής εξυπηρετεί πολλαπλούς σκοπούς. Δικαιολογεί υψηλότερες αμυντικές δαπάνες σε μια χώρα της οποίας η οικονομία παραμένει περιορισμένη από το χρέος και τις διαρθρωτικές αδυναμίες. Προωθεί την εθνική ενότητα παρουσιάζοντας έναν εξωτερικό κίνδυνο. Και ενισχύει την υπόθεση για στενότερους αμυντικούς δεσμούς με εταίρους όπως το Ισραήλ και επιλεγμένα κράτη της ΕΕ.
Αυτή η στρατηγική τιτλοποίησης ακολουθεί ένα μοτίβο που παρατηρείται σε όλη την Ευρώπη, όπου αρκετές κυβερνήσεις έχουν αναπροσανατολίσει τις αμυντικές προτεραιότητες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ωστόσο, σε αντίθεση με τα κράτη της πρώτης γραμμής της Ανατολικής Ευρώπης, το πλαίσιο απειλής της Ελλάδας επικεντρώνεται σε έναν σύμμαχο του ΝΑΤΟ, μια αντίφαση που παραμένει ένα επίμονο σημείο έντασης.
Μπορεί το νέο δόγμα να αλλάξει την ισορροπία του Αιγαίου;
Παραμένουν ερωτήματα σχετικά με το αν η Ελλάδα μπορεί ρεαλιστικά να εφαρμόσει το δόγμα της ή αν χρησιμεύει περισσότερο ως πολιτικό μήνυμα. Η δημιουργία μιας ολοκληρωμένης αντιπυραυλικής ασπίδας σε δεκάδες νησιά απαιτεί οικονομικούς πόρους που ξεπερνούν την τρέχουσα αμυντική κατανομή της Ελλάδας, η οποία κυμαίνεται γύρω στα 8 δισεκατομμύρια ευρώ (9,33 δισεκατομμύρια δολάρια) ετησίως. Η σημαντική επέκτασή του θα επιβάρυνε μια χώρα που εξακολουθεί να διαχειρίζεται τις υποχρεώσεις χρέους προς τους Ευρωπαίους πιστωτές.
Οι γεωγραφικές πραγματικότητες περιπλέκουν επίσης κάθε προσπάθεια «αποκλεισμού» του Αιγαίου. Οι αλυσίδες νησιών που απέχουν σε μια στενή θάλασσα προσφέρουν μικρό στρατηγικό βάθος. Οποιαδήποτε απομονωμένη φρουρά κινδυνεύει να αποκοπεί, καθιστώντας δύσκολη τη διατήρηση ενός συνεκτικού αμυντικού πλέγματος. Η εγγύτητα και τα τεχνολογικά πλεονεκτήματα της Τουρκίας μεγεθύνουν περαιτέρω αυτά τα τρωτά σημεία.
Επιπλέον, μια σύγκρουση στο Αιγαίο θα επέβαλε δυσανάλογο οικονομικό κόστος στην Ελλάδα, της οποίας η οικονομία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό και τη θαλάσσια εφοδιαστική. Μια στρατιωτικοποιημένη στάση κινδυνεύει να υπονομεύσει τους ίδιους τους τομείς που υποστηρίζουν τις εθνικές προσπάθειες ανάκαμψης.
Ενώ το Ισραήλ προσφέρει προηγμένη τεχνολογία και είναι πιθανό να προμηθεύσει μερικά από τα επιθυμητά συστήματα, αυτή η συνεργασία από μόνη της δεν μπορεί να επιλύσει τις διαρθρωτικές αδυναμίες. Η προσπάθεια της Αθήνας να τοποθετηθεί ως μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής περιφερειακής εξισορρόπησης έχει συμβολική σημασία, αλλά η υποκείμενη στρατιωτική σκοπιμότητα παραμένει περιορισμένη.
Μια περιοχή που εξυπηρετείται καλύτερα από την πρακτική συνεργασία
Παρά την πολιτική ρητορική, και οι δύο χώρες επωφελούνται περισσότερο από τη συνεργασία παρά από την αντιπαράθεση. Το Αιγαίο παρουσιάζει ευκαιρίες για κοινή ανάπτυξη πόρων, κοινή θαλάσσια διαχείριση και οικονομική συμπληρωματικότητα. Η διπλωματική δέσμευση μεταξύ Άγκυρας και Αθήνας τα τελευταία χρόνια έχει δείξει ότι οι εντάσεις μπορούν να μειωθούν όταν υπάρχει πολιτική βούληση.
Για την Τουρκία, η δηλωμένη ελληνική στρατηγική αντιπροσωπεύει λιγότερο μια πιεστική απειλή παρά μια αναγνώριση της μεταβαλλόμενης στρατιωτικής πραγματικότητας. Η μετάβαση από τη ναυτική κυριαρχία στην χερσαία άμυνα αντανακλά την αναγνώριση του αυξανόμενου τεχνολογικού και επιχειρησιακού πλεονεκτήματος της Τουρκίας. Για την Ελλάδα, η αλλαγή δόγματος φαίνεται να εξυπηρετεί εγχώριους και συμβολικούς στόχους όσο και στρατηγικούς.
Η βιωσιμότητα και η αποτελεσματικότητα της νέας στάσης της Ελλάδας στο Αιγαίο παραμένουν αβέβαιες. Αυτό που είναι σαφές, ωστόσο, είναι ότι η μακροπρόθεσμη σταθερότητα δεν θα εξαρτηθεί από την ανάπτυξη πυραύλων ή τα γεμάτα μύθους ονόματα έργων, αλλά από πολιτικές επιλογές που δίνουν προτεραιότητα στην κοινή ευημερία και την περιφερειακή ηρεμία έναντι των αφηγήσεων αμοιβαίας απειλής."
Από Turkiyetoday.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου