Πως η σύγκρουση Αρμενίας - Αζερμπαϊτζάν θα μπορούσε να δημιουργήσει πρόβλημα στη Ρωσία

14 Σεπτεμβρίου 2022

 Τη νύχτα της 13ης Σεπτεμβρίου, ο στρατός του Αζερμπαϊτζάν έπληξε τις περιοχές της Αρμενίας που συνορεύουν με το Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Σύμφωνα με το Μπακού, η επιχείρηση αυτή αποτελεί απάντηση στην ναρκοθέτηση δρόμων και στόχος της είναι να ωθήσει το Γερεβάν να υπογράψει συνθήκη ειρήνης. Στο Ερεβάν, οι κατηγορίες για προκλήσεις διαψεύδονται. Αν και τα μέρη κατάφεραν να συμφωνήσουν σε κατάπαυση του πυρός, οι βομβαρδισμοί ξανάρχισαν στις 14 Σεπτεμβρίου. Τι μπορεί να οδηγήσει σε έναν νέο γύρο αντιπαράθεσης;

Σύμφωνα με το Μπακού, την παραμονή των συγκρούσεων, οι Αρμένιοι τοποθέτησαν ναρκοπέδια σε αρκετούς δρόμους στο Καραμπάχ και προετοίμασαν επίσης ένοπλες προβοκάτσιες. Κατά συνέπεια, οι Αζέροι όχι μόνο ματαίωσαν τα σχέδια του εχθρού, αλλά και εξάλειψαν τη στρατιωτική του υποδομή, η οποία αποτελεί τουλάχιστον κάποιο είδος απειλής.

Οι αρμενικές αρχές, αντίθετα, επιμένουν ότι κανείς από την πλευρά τους δεν σχεδίασε τίποτα και δεν παραβίασε την εκεχειρία που κηρύχθηκε μετά τον πόλεμο των 44 ημερών του 2020. Το Ερεβάν ερμηνεύει τις ενέργειες του Μπακού ως απροκάλυπτη επίθεση, σκοπός της οποίας είναι η εδαφική επέκταση και ο εξαναγκασμός της δημοκρατίας να υπογράψει συνθήκη ειρήνης, σύμφωνα με την οποία το πρόβλημα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ αναγνωρίζεται ως εσωτερική υπόθεση του Αζερμπαϊτζάν. 

Οι Αρμένιοι ισχυρίζονται ότι ο εχθρός βομβάρδισε τις θέσεις τους κοντά στα χωριά Sotk, Ishkhanasan και Artanish, καθώς και στις πόλεις Goris, Kapan και Vardenis, και πολιτικούς στόχους - κτίρια, συμπεριλαμβανομένων κατοικιών, που υπέστησαν επίσης ζημιές. Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό Νικόλ Πασινιάν, τουλάχιστον 49 άνθρωποι σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια των μαχών. Τουλάχιστον δέκα τραυματίστηκαν, συμπεριλαμβανομένων τριών αμάχων. 

Τα μέσα ενημέρωσης του Αζερμπαϊτζάν, με τη σειρά τους, σημειώνουν ότι τα στρατεύματα της δημοκρατίας εξουδετέρωσαν περίπου 200 Αρμένιους στρατιώτες, αρκετές εκατοντάδες άλλοι τραυματίστηκαν. Το επίσημο Μπακού υπολόγισε τις απώλειές του σε 50 νεκρούς στρατιώτες. Ταυτόχρονα, το δημοσίευμα Caliber.Az ανέφερε ότι ο στρατός του Αζερμπαϊτζάν ανέλαβε τον έλεγχο ορισμένων σημαντικών στρατηγικών θέσεων και υψών στη συνοριακή ζώνη. 

Ταυτόχρονα, το Υπουργείο Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν τονίζει ότι δεν πρόκειται να καταλάβουν το έδαφος της γειτονικής χώρας, αλλά θα κάνουν ό,τι είναι απαραίτητο για τη δική τους ασφάλεια. Το Μπακού ισχυρίζεται ότι οι Αρμένιοι παραβιάζουν συνεχώς την εκεχειρία για να καθυστερήσουν τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων. "Η Αρμενία εμμένει σε θέσεις ρεβανσισμού", ανέφερε το υπουργείο άμυνας του Αζερμπαϊτζάν. 

Οι Διεθνείς αντιδράσεις

Καθ' όλη τη διάρκεια της νύχτας, το Ερεβάν προσπάθησε να συγκεντρώσει την υποστήριξη της διεθνούς κοινότητας. Ο Νικόλ Πασινιάν κάλεσε τους προέδρους της Ρωσίας, του Ιράν και της Γαλλίας - Βλαντιμίρ Πούτιν, Ιμπραήμ Ραϊσί και Εμανουέλ Μακρόν, μίλησε με τον επικεφαλής του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν. Παράλληλα, το Αρμενικό Συμβούλιο Ασφαλείας απηύθυνε έκκληση για βοήθεια στη Μόσχα, τον ΟΣΣΑ και το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Όλοι οι εταίροι της δημοκρατίας χαρακτήρισαν απαράδεκτη την κλιμάκωση της σύγκρουσης στα σύνορα Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν και υποσχέθηκαν να βοηθήσουν σε μια ειρηνική διευθέτηση. Η Γαλλία συγκάλεσε συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έστειλε έναν εκπρόσωπο, τον Toivo Klaar στην Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν για τη διεξαγωγή συνομιλιών αποκλιμάκωσης. Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε την εξαιρετική ανησυχία του και υπενθύμισε την ανάγκη αυστηρής τήρησης της κατάπαυσης του πυρός σύμφωνα με τις τριμερείς δηλώσεις των ηγετών της Ρωσίας, του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας της 9ης Νοεμβρίου 2020, της 11ης Ιανουαρίου και της 26ης Νοεμβρίου 2021. 

«Θεωρούμε απαράδεκτη τη χρήση βίας. Για την επίλυση των διαφορών, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο πολιτικές και διπλωματικές μέθοδοι και συμφωνίες. <... > Εκτιμούμε ιδιαίτερα τις προσπάθειες διαμεσολάβησης της Ρωσίας», τόνισε η γραμματεία του ΟΣΣΑ. Και ο προεδρικός εκπρόσωπος Ντμίτρι Πεσκόφ εξήγησε ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν καταβάλλει προσωπικά πολλές προσπάθειες για την αποκατάσταση του καθεστώτος κατάπαυσης του πυρός. 

Από την άλλη, η Άγκυρα εξέφρασε την άνευ όρων υποστήριξή της στο Αζερμπαϊτζάν. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου επέρριψε την ευθύνη στο Γερεβάν, κατηγορώντας το για προκλήσεις. Σύμφωνα με τον Τούρκο διπλωμάτη, η Αρμενία πρέπει να επικεντρωθεί άμεσα στην υπογραφή ειρηνευτικής συμφωνίας με το Μπακού.

Το πρωί της 13ης Σεπτεμβρίου, οι μεγάλης κλίμακας εχθροπραξίες μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν σταμάτησαν. Ωστόσο, τη νύχτα της 14ης, οι βομβαρδισμοί σε ορισμένες περιοχές ξανάρχισαν. Μια ιδιαίτερα δύσκολη κατάσταση έχει αναπτυχθεί στην περιοχή του αρμενικού θέρετρου Jermuk. Ταυτόχρονα, τα μέρη αλληλοκατηγορούνται για παραβίαση της κατάπαυσης του πυρός. 

Σύμφωνα με το υπουργείο Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν, οι Αρμενικές Ένοπλες Δυνάμεις χρησιμοποίησαν όλμους και πυροβολικό εναντίον μονάδων που βρίσκονται προς την κατεύθυνση των περιοχών Kelbajar και Lachin. Στο Ερεβάν, με τη σειρά τους, ανακοίνωσαν τη χρήση επιθετικών drones και βαρέων όπλων από τον εχθρό.

Δύσκολες διαπραγματεύσεις.

Την Τρίτη, μιλώντας στο κοινοβούλιο της Αρμενίας, ο Πασινιάν εξήγησε γιατί η κυβέρνησή του καθυστερούσε μια ειρηνευτική συνθήκη. Πρώτον, το Αζερμπαϊτζάν επιμένει στην αναγνώριση της εδαφικής ακεραιότητας και των δύο χωρών, αλλά δεν διευκρινίζει εάν το Μπακού θα επιστρέψει στον έλεγχο του Ερεβάν τα εδάφη που κατέλαβαν το 2021. Δεύτερον, οι Αζέροι απαιτούν την κατασκευή του διαδρόμου Zangezur στο Nakhichevan και οι Αρμένιοι θέλουν οι γείτονές τους να περνούν από το έδαφός τους με ίσους όρους. 

Η Αρμενία διαφωνούσε επίσης για μεγάλο χρονικό διάστημα για το διάδρομο του Lachin. Στη συνέχεια, το Αζερμπαϊτζάν πραγματοποίησε την Επιχείρηση "Αντίποινα" και απέκτησε τον έλεγχο αρκετών υψών κατά μήκος του δρόμου προς το Στεπανακέρτ. Λίγες εβδομάδες αργότερα, το Ερεβάν αναγκάστηκε να εγκαταλείψει αυτή τη διαδρομή υπέρ μιας νέας διαδρομής που κατασκευάστηκε από τους Αζέρους. Ταυτόχρονα, στον διάδρομο του Lachin, οι Αρμένιοι άφησαν όλες τις επικοινωνίες που είχαν τοποθετηθεί στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ από τη δεκαετία του 1990.

«Το Αζερμπαϊτζάν επιτυγχάνει επίμονα τους στόχους του, χρησιμοποιώντας ισχυρές μεθόδους επιρροής. Το μόνο ερώτημα είναι σε ποια κλίμακα θα φτάσει αυτό και ποιος θα είναι ο ρόλος της Τουρκίας. Σε γενικές γραμμές, η κατάσταση είναι πολύ περίπλοκη και χωρίς την ανάπτυξη ειρηνευτικών δυνάμεων στα σύνορα Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν, το πρόβλημα δεν θα επιλυθεί », δήλωσε ο Alexander Krylov, επικεφαλής ερευνητής του τομέα  Καυκάσου του Ινστιτούτου Διεθνων Σχέσεων της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών. 

Εν τω μεταξύ, η ευπάθεια της θέσης του Ερεβάν οφείλεται σε μεγάλο βαθμό τόσο στους περιορισμένους πόρους όσο και στο γεγονός ότι η αρμενική κοινωνία δεν μπορεί να καταλήξει σε συναίνεση για τα σύνορα της δημοκρατίας. Συγκεκριμένα, οι Αρμένιοι εξακολουθούν να θυμούνται την περίοδο πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και τα σύνορα της αρμενικής ΣΣΔ δεν θεωρούνται δίκαια. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Krylov, είναι η αναγνώρισή τους που θα βοηθούσε στην επίλυση της κρίσης. 

«Ένα άλλο πρόβλημα είναι η Δύση, η οποία επιδιώκει όχι να επιλύσει τη σύγκρουση, αλλά να μετατρέψει την Αρμενία σε όργανο πίεσης στην Τουρκία, το Ιράν και τη Ρωσία. Παίζει συνεχώς με το θέμα της γενοκτονίας των Αρμενίων και του Καραμπάχ προς το δικό της συμφέρον", δήλωσε ο Κριλόφ. 

Ο Βλαντιμίρ Νόβικοφ, επικεφαλής του Τμήματος Καυκάσου στο Ινστιτούτο χωρών της ΚΑΚ, πιστεύει επίσης ότι η Δύση προσπαθεί να χειραγωγήσει τη σύγκρουση Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν. «Η Ρωσία πρέπει να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποτρέψει την έναρξη ενός πλήρους πολέμου στον Νότιο Καύκασο», τονίζει. 

Οι ειδικοί συμφωνούν ότι ο στρατηγικός στόχος μιας τέτοιας πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών είναι να φέρει αντιμέτωπες τη Ρωσία και την Τουρκία στον Καύκασο.

Πηγή: ria.ru

ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ