Μειώνεται η ρωσική επιρροή στον Νότιο Καύκασο έναντι της Τουρκίας που ενισχύει τη θέση της.

Το άρθρο που αναδημοσιεύουμε, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον μια που αφορά διαρροές ρωσικών εγγράφων στην εφημερίδα Turkiye, όπου περιγράφονται οι τρόποι δράσεις αλλά και λειτουργίες στις προσπάθειες της Ρωσίας να ελέγξει το Νότιο Καύκασο.

President H. Aliyev (L), V. Putin (C) and R.T. Erdogan (R) at the opening of the special session of the World Energy Congress on October 10, 2016. (AFP Photo)

"Από  έγγραφα που διέρευσαν στην εφημερίδα Türkiye, φαίνεται ότι οι δαπανηρές προσπάθειες της Μόσχας να επεκτείνει την επιρροή της στον Νότιο Καύκασο έχουν καταρρεύσει, ιδιαίτερα στο Αζερμπαϊτζάν, όπου η Τουρκία έχει εδραιώσει τον ρόλο της ως κύριος εταίρος του Μπακού.

Τα αρχεία περιγράφουν λεπτομερώς εκατομμύρια δολάρια που δαπανήθηκαν σε δραστηριότητες πληροφοριών, μέσων ενημέρωσης και ήπιας ισχύος που απέτυχαν να αποδώσουν αποτελέσματα.

Οι διαρροές προσδιορίζουν τον αξιωματικό της GRU Valery Chernyshov ως υπεύθυνο για τις επιχειρήσεις της Ρωσίας στο Αζερμπαϊτζάν. Του ανατέθηκε να κάνει έρευνα για πολιτικά πρόσωπα, στρατιωτικό προσωπικό και παράγοντες της κοινωνίας των πολιτών, ωστόσο οι εκτιμήσεις του αναγνώρισαν ότι η Μόσχα είχε μικρή επιρροή σε σχέση με την εμβάθυνση της παρουσίας της Τουρκίας.

Μια έκθεση σημείωσε ωμά: «Στο Αζερμπαϊτζάν, δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου οργανώσεις που να υποστηρίζουν τα συμφέροντα της Ρωσίας ενάντια στην επιρροή της Τουρκίας».

Επιχειρήσεις επιρροής με περιορισμένο αντίκτυπο

Η στρατηγική της Μόσχας βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στην οικοδόμηση δικτύων ήπιας ισχύος μέσω ΜΚΟ, ομάδων φοιτητών και νέων, πολιτιστικών έργων και ρωσόφωνων μέσων ενημέρωσης.

Ωστόσο, σύμφωνα με τα έγγραφα, πρώην Ρώσοι αξιωματούχοι παραδέχτηκαν ότι παρά τις σημαντικές οικονομικές δεσμεύσεις, που ανέρχονται σε εκατοντάδες εκατομμύρια, αυτές οι πρωτοβουλίες παρέμειναν επιφανειακές.

Περιέγραψαν τις εκστρατείες ως «διπλωματία μπαλαλάικα», ένας όρος που αναφέρεται στις συχνά επιφανειακές και αναποτελεσματικές προσπάθειες της Ρωσίας να οικοδομήσει «ήπια δύναμη» και να επηρεάσει άλλες χώρες, ιδιαίτερα μέσω πολιτιστικών εκδηλώσεων και της χρήσης μεγάλων προϋπολογισμών που αποφέρουν ελάχιστη πραγματική καλή θέληση ή απτά αποτελέσματα.

Οι διαρροές ρίχνουν επίσης φως στον τρόπο με τον οποίο η Ρωσία παρακολουθούσε τα στοιχεία των μέσων ενημέρωσης σε όλη την περιοχή. Μια λίστα 136 δημοσιογράφων και συντακτών ταξινόμησε άτομα με βάση την πιθανή χρησιμότητά τους για το Κρεμλίνο, με σημειώσεις όπως «εφαρμόσιμος», «δικός μας», «λειτουργεί για χρήματα» και «μπορεί να προκαλέσει προβλήματα».

Ανάμεσά τους ήταν η Anna Shnaider, η πρώην σύζυγος του εξέχοντος ανεξάρτητου δημοσιογράφου Aleksey Pivovarov, που χαρακτηρίστηκε ως «εφαρμόσιμη» με ένα σημείωμα για το διαζύγιό της.

Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν (R) και ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ (L) αναχωρούν μετά το επίσημο δείπνο μετά τις συνομιλίες τους στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν στις 19 Αυγούστου 2024. (Μιχαήλ Τερεσένκο/AFP)

Μέτρια συμβολή στην οικονομία του Αζερμπαϊτζάν

Σύμφωνα με τις υπόλοιπες αναφορές όπως αποκαλύφθηκαν από το Insider, ένα πρώην μέλος του προσωπικού της πλέον ανενεργής Διεύθυνσης της Ρωσίας εκτίμησε ότι η Μόσχα διέθεσε τουλάχιστον 100 εκατομμύρια δολάρια για να καλλιεργήσει επιρροή στο Αζερμπαϊτζάν.

Τα κεφάλαια προορίζονταν για τη δημιουργία δικτύων ικανών να μειώσουν την επιρροή της Τουρκίας, να ενισχύσουν την παρουσία της Ρωσίας και να δημιουργήσουν νέους μοχλούς πολιτικής και κοινωνικής πίεσης στο εσωτερικό της χώρας.

Ωστόσο, η πρωτοβουλία δεν απέδωσε απτά αποτελέσματα. Πολλά από τα χρήματα δεν έφτασαν ποτέ στους επιδιωκόμενους στόχους τους. Αντίθετα, οι Ρώσοι επόπτες και οι μεσάζοντες του Αζερμπαϊτζάν στα μέσα ενημέρωσης και την κοινωνία των πολιτών φέρεται να εξέτρεψαν τα κεφάλαια μέσω προγραμμάτων διαφθοράς.

Η πηγή πρότεινε ότι ακόμη και η ηγεσία του Κρεμλίνου παραπλανήθηκε, με διογκωμένες αναφορές που συγκαλύπτουν την εξαφάνιση πόρων.

Η υπόθεση των αδελφών Σαφάροφ, το κλείσιμο του Σπούτνικ

Στις αρχές του 2025, οι σχέσεις είχαν επιδεινωθεί περαιτέρω. Η δολοφονία των Αζέρων αδελφών Σαφάροφ στο Αικατερίνεμπουργκ πυροδότησε δημόσια οργή στο Αζερμπαϊτζάν, ωθώντας τις αρχές στο Μπακού να κλείσουν το τοπικό γραφείο του Sputnik, του κρατικού μέσου ενημέρωσης της Ρωσίας, και να περιορίσουν δραστικά άλλες ρωσικές πολιτιστικές δραστηριότητες.

Η κίνηση σηματοδότησε μια αποφασιστική μετατόπιση από τις επιχειρήσεις επιρροής της Μόσχας στο Αζερμπαϊτζάν και σηματοδότησε την ενίσχυση της εταιρικής σχέσης Άγκυρας-Μπακού.

Τούρκοι αξιωματούχοι χαιρέτισαν ήσυχα την απόφαση, ερμηνεύοντάς την ως ένδειξη ότι το Αζερμπαϊτζάν επέλεξε να ευνοήσει τη στρατηγική συμμαχία του με την Άγκυρα έναντι των ιστορικά περίπλοκων δεσμών του με τη Μόσχα.

Ο κατάσκοπος «Beard» μέσα στην κυβέρνηση της Αρμενίας

Τα αρχεία που διέρρευσαν καλύπτουν επίσης την Αρμενία, όπου η Μόσχα διατηρούσε στενότερους δεσμούς αλλά αντιμετώπιζε τις δικές της προκλήσεις. 

Ο αξιωματικός της GRU Ντμίτρι Αβανέσοφ επέβλεψε τις επιχειρήσεις συλλογής πληροφοριών για τον πρωθυπουργό Νικόλ Πασινιάν.

Ένας κατάσκοπος εντός της αρμενικής κυβέρνησης, με την κωδική ονομασία «Beard», εντοπίστηκε να δίνει λεπτομερείς πληροφορίες για τις δραστηριότητες του Πασινιάν απευθείας στη Μόσχα.

Τα έγγραφα σημειώνουν ένα χάσμα γενεών στην Αρμενία. Οι παλαιότεροι πολιτικοί έτειναν να ευθυγραμμίζονται με τη φιλορωσική ρητορική, ενώ οι νεότεροι Αρμένιοι επέδειξαν αδιαφορία.

Οι στρατηγοί του Κρεμλίνου κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι για να διατηρηθεί η επιρροή, ήταν απαραίτητο να χρηματοδοτηθούν «νέα πρόσωπα» ικανά να προσελκύσουν νεότερες δημογραφικές ομάδες.

Μια έκθεση έγραφε: «Οι φιλορωσικές αφηγήσεις υποστηρίζονται κυρίως από πολιτικούς σε ηλικία συνταξιοδότησης. Η νεότερη γενιά είναι αδιάφορη. Η χρηματοδότηση νέων προσώπων με επιρροή είναι απαραίτητη για την αύξηση του αντίκτυπου».

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν συναντά τον Τούρκο ομόλογότου  Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο Σότσι στις 29 Σεπτεμβρίου 2021 (AFP Photo)

Περιφερειακή μετατόπιση από τη Μόσχα

Συνολικά, οι αποκαλύψεις απεικονίζουν μια απότομη μείωση της ρωσικής επιρροής σε ολόκληρο τον Νότιο Καύκασο, λόγω αποτυχιών πολιτικής, δαπανηρών αλλά αναποτελεσματικών εκστρατειών και διπλωματικών κρίσεων.

Το αυξανόμενο βάρος της Τουρκίας στο Αζερμπαϊτζάν, σε συνδυασμό με την προσεκτική αποστασιοποίηση της Αρμενίας από τη Μόσχα υπό τον Πασινιάν, έχει αφήσει το Κρεμλίνο να προσπαθεί να διατηρήσει τη σημασία του.

Το Μπακού συνέχισε να απορρίπτει τις προσπάθειες της Μόσχας για έλεγχο των ζημιών, συμπεριλαμβανομένων πρωτοβουλιών αποζημίωσης που σχετίζονται με τη συντριβή του AZAL.

Για τη Ρωσία, η διάβρωση της επιρροής μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία σε αυτή τη στρατηγικά ευαίσθητη περιοχή σηματοδοτεί κάτι περισσότερο από μια διπλωματική οπισθοδρόμηση.

Με τις ειρηνευτικές προσπάθειες Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν σε εξέλιξη, η αλλαγή των ισορροπιών αντανακλά μια νέα περιφερειακή τάξη όπου οι ΗΠΑ ενεπλάκησαν και η Άγκυρα μπόρεσε να ενισχύσει την επιρροή της με αυξανόμενη αποτελεσματικότητα." 

Αναδημοσίευση από turkiyetoday.com